Uitgebreide plotbeschrijving per personage

Vorige week heb ik een blog geplaatst over de sneeuwvlokmethode. Ik ben nog druk doende volgens deze methode (in een voor mij prettig werkende versie hiervan) het herschrijven van "De Heks van Komschrei" aan het voorbereiden. Ja, het is veel werk en ja, het is de inspanning meer dan waard.

Door het uitwerken van het plot vanuit het perspectief van zowel hoofdpersoon Floor en de antagonist (die ik niet ga benoemen op dit blog voor degene die het boek nog niet heeft gelezen) als ook voor Pien en Peet leidt tot bijzondere inzichten. Een aantal lijnen in mijn plot blijken nu verdere uitwerking nodig te hebben op punten waar ik eerst niet zag dat het nodig was. In de versie die op Wattpad staat, duiken Pien en Peet gewoon op en helpen Floor. In de nieuwe versie is dit toeval verwijderd en is zelfs de plek waar priester Maarten en de soldaten kamp opslaan geen toeval meer, maar planning aan de kant van Pien en Peet. Omdat Pien en Peet Floor pas kunnen helpen als het al te laat is, ontstaat er ook een nieuwe dimensie in hun relatie;

• Hadden ze Floor niet kunnen redden voordat ze als heks geïdentificeerd was?
• Neemt Floor ze kwalijk dat ze deze traumatische ervaring haar bespaard had kunnen worden of neemt ze het zichzelf kwalijk dat ze beter had moeten luisteren?
• Hebben Pien en Peet wel genoeg hun best gedaan om dit gebeuren te voorkomen?
• Wat voor gevolgen hebben bovenstaande vragen voor zowel het verwerkingsproces van Floor alsmede haar vertrouwensband met Pien en Peet?

Door het plot vanuit Pien (en ook Peet) uit te schrijven, ieder personage met haar eigen motivatie en onvermijdelijke lessen die geleerd moeten worden, krijgt ook de relatie tussen Floor en deze twee vrouwen meer diepgang en interactie. Karaktereigenschappen die altijd al aanwezig waren maar niet erg zichtbaar zullen nu veel duidelijker voor de lezer zijn en de onderlinge relaties veel dynamischer en realistisch. En, zoals ik al benoemde, kom je op deze manier achter de kleinere gaatjes in je plot die wellicht niemand is opgevallen, inclusief de schrijver zelf, maar eenmaal aangepast tot een beter kloppend en realistischer geheel leiden.

Ik zal dit systeem ook (in minder uitgebreide mate) toe gaan passen op secundaire personages zoals madam Boterbloem, de Gildemeester en de schout. Ik verwacht dat ook hier een aantal kleine problemen in de vorige versie naar boven komen drijven en die in het voorbereidende stadium al aangepakt en uitgewerkt kunnen worden. Al met al ziet het er steeds meer naar uit dat de nieuwe versie ook zeer zeker voor iedereen die het boek al eens gelezen heeft, weer een hele nieuwe ervaring gaat worden. En ik hoop natuurlijk dat iedereen straks nog enthousiaster over het eindresultaat zal zijn.

Ik wil nog wel iedereen die het bovenstaande systeem op zijn of haar eigen schrijfwerk wil toepassen waarschuwen; ga niet een stap te ver door het op al je personages toe te passen.Voor iedereen met weinig meer dan een bijrol zou ik dit niet doen. Die personages zijn te onbelangrijk voor zowel de lezer als het plot in het algemeen om onnodig tijd en moeite in te steken.

De sneeuwvlokmethode

Met het herschrijven van "De Heks van Komschrei" begin ik weer helemaal opnieuw. Destijds, toen ik de eerste versie op Wattpad aan het plaatsen was, begon ik gewoon met schrijven. Ik wist het eerste gedeelte van het plot en had een heel ander einde in mijn hoofd. Ik weet niet eens meer welk einde. Het was zo slecht dat ik het vergeten ben. Gelukkig maar.

Pas toen Floor in Waterpoort terecht kwam, ging het boek pas echt leven en kwam het tot bloei (voor mijn gevoel), hoewel ik toen al een groep vaste lezers had. Ik denk dat dit voornamelijk lag aan het feit dat Floor erg veel lezers erg aansprak. Dit moet in de herschreven versie beter. Ik wil elke nieuwe lezer vanaf de eerste paragraaf het boek in zuigen en niet loslaten tot de laatste regel. Ook wil ik niet eindigen met een heel ander boek; gezien de populariteit op Wattpad was het plot in de basis prima.

Ik ben dus druk doende het boek zoals ik het geschreven heb uit te werken alsof ik het nog niet geschreven heb. Ik ben inmiddels een fan van de sneeuwvlokmethode van Randy Ingermanson. Hier vindt je zijn originele artikel over deze methode en hier een goede vertaling. Ik doe dit om mijn al bestaande plot te verbeteren en te controleren op gaten die mij (en mijn lezers) nog niet opgevallen zijn. Dit is de eerste stap van het proces.

Het nadeel van schrijven en publiceren tegelijk is dat je aanpassingen aan je wereld of je plot in een later hoofdstuk betekenen dat je eerdere hoofdstukken moet aanpassen. Er zitten dus een paar flinke inconsistenties in "De Heks" die opgelost moeten worden. Ik denk dat de angst en haat tegenover heksen wel wast aangewakkerd mag worden. Hierdoor wordt het nog duidelijker dat Floor van gewoon meisje een volledige paria gaat en haar situatie en nieuwe leven wordt hierdoor nog minder aantrekkelijk en vooral meer uitzichtloos. Ook zal haar neiging het heks-zijn te verstoten groter worden en hiermee haar interne strijd.

Ik heb ook nog eens het voordeel dat ik per hoofdstuk op Wattpad commentaar heb van lezers. Natuurlijk geven de positieve reacties mij ook nuttige feedback, maar de kritische noot vaak nog meer. Zo was één van de opmerkingen bij hoofdstuk 1 "infodump", wat geheel terecht was. Dat moet dus in de nieuwe versie anders.

Vooral in de eerste hoofdstukken zie ik voldoende zaken die beter moeten en vooral ook kunnen. POV moet bij Floor liggen en daar blijven en niet naar secundaire personages verschuiven. Dit geeft de lezer het idee dat deze belangrijker zijn dan ooit mijn bedoeling was en verwachten ze later in het boek weer een rol te spelen, wat niet gebeurt. Dergelijke verwarring moet vermeden worden, dus ook hier moet aan gesleuteld worden. De hoofdstukken rondom Floors 'ontdekking', of eigenlijk het hoofdstuk erna, verdwijnt en zal vervangen worden met iets anders.

Ik denk dat ik, met name in de eerste hoofdstukken met Pien en Peet te weinig onderscheid maak tussen deze twee personages. Ook denk ik dat hun rol binnen hun plot, hun motivatie, drijfveren, doel en conflict beter uitgewerkt moeten worden, hetgeen twee (hopelijk) nog interessantere personages op gaat leveren. Ook de antagonist behoeft meer aandacht en diepgang. Hoe ik hem die kan geven zonder hem al veel vroeger bekend te maken aan de lezer weet ik nog niet, maar daar is nu juist die uitgebreide voorbereiding voor nodig.

Tenslotte heb ik nog de nodige twijfels bij de wereld van Floor. Baldavië ligt in een grotere wereld, waar zich nog veel meer boeken zich kunnen en zullen afspelen. Ik zit momenteel op zeker twintig boeken die ik in kort concept heb uitgewerkt. In "De Heks" zaten al verwijzingen naar andere landen verstopt, waar andere helden en heldinnen staan te trappelen om hun avonturen te beleven. Baldavië is slechts een eiland in deze wereld. Omdat de wereld van Floor nu nog echt een Middeleeuws-Europees fantasy wereldje is, is er weinig nieuws aan. De lezers hebben vast al veel boeken met werelden als deze gelezen. Aan de ene kant maakt dat het heel vertrouwd, aan de andere kant is het ook leuk om met een hele nieuwe wereld geconfronteerd te worden. Ik overweeg de wereld technologisch meer in de richting van de industriële revolutie te verplaatsen, met magie als belangrijke grondstof van veel technologische toepassingen. Het doorvoeren van een dergelijke aanpassing zal ook flinke invloed hebben op al die andere verhalen die zich nog op de planeet van Floor zullen gaan afspelen hebben.

Vandaar de poll rechtsboven op dit blog. Vergeet niet te stemmen en mij te laten weten wat jouw mening is. Je hebt nog maar een paar dagen!

Verleden of tegenwoordige tijd

Er zijn twee tijdsvormen waar je in kunt schrijven; tegenwoordige tijd of verleden tijd.
De huidige trend onder schrijvers is de tegenwoordige tijd. Het heeft als voordeel dat alles zich meteen afspeelt en dat het lijkt alsof de schrijver ook nog niet weet hoe het verhaal gaat aflopen. Alles is mogelijk. Het leest veel spannender en de wijze van vertellen is veel meer opwindend dan de verleden tijd.

Tara loopt haastig naar huis. Het gevoel dat er iets mis is blijft door haar gedachten krioelen en laat haar maar niet los. Eigenlijk wil ze rennen, maar ze is bang dat ze voor gek staat als er niets aan de hand blijkt te zijn. Want waarom zou er iets zijn? Er was vanochtend nog niets met haar moeder aan de hand, dus waarom zou dat nu anders zijn? Ze grijpt naar de klink van de poort en loopt sneller de achtertuin in dan dat ze de deur opendoet. Stilletjes vloekend wrijft ze over haar pijnlijke schouder. Het had erger kunnen zijn; ze is ooit met haar neus tegen het hout aan gelopen. Ze beent door de achtertuin en stopt pal voor het raam. Het is een zonnige dag, dus door de weerspiegeling van het licht kan ze bijna niet naar binnen kijken. Ze houdt haar hand plat boven haar ogen en drukt haar neus tegen het achterraam. Eerst denkt ze niets waar te nemen, maar dan ziet ze het. Naast de schommelstoel van oma liggen twee voeten op de grond. Ernaast ligt een paar schoenen. Ze herkent ze meteen; het zijn die van haar moeder.

Het gebruik van de verleden tijd is ook prima. Het komt echter meer over alsof alles achteraf verteld wordt en de afloop dus al vastligt. De wijze van vertellen is door gebruik te maken van de verleden tijd veel passiever.

Tara liep haastig naar huis. Het gevoel dat er iets mis was bleef door haar gedachten krioelen en liet haar maar niet los. Eigenlijk wilde ze rennen, maar ze was bang dat ze voor gek zou staan als er niets aan de hand zou blijken te zijn. Want waarom zou er iets zijn? Er was vanochtend nog niets met haar moeder aan de hand, dus waarom zou dat nu anders zijn? Ze greep naar de klink van de poort en liep sneller de achtertuin in dan dat ze de deur opendeed. Stilletjes vloekend wreef ze over haar pijnlijke schouder. Het had erger kunnen zijn; ze was ooit met haar neus tegen het hout aan gelopen. Ze beende door de achtertuin en stopte pal voor het raam. Het was een zonnige dag, dus door de weerspiegeling van het licht kon ze bijna niet naar binnen kijken. Ze hield haar hand plat boven haar ogen en drukte haar neus tegen het achterraam. Eerst dacht ze niets waar te nemen, maar toen zag ze het. Naast de schommelstoel van oma lagen twee voeten op de grond. Ernaast lag een paar schoenen. Ze herkende ze meteen; het waren die van haar moeder.

Deze vertelvormen hebben enkel invloed op de (meeste) actie en gebeurtenissen van je verhaal. Je dialogen vallen hier nooit onder. Die blijven in de tijdsvorm die van toepassing is op het gesprek! En als je iets beschrijft wat in het verleden is gebeurd, dan gebruik je nog steeds de verleden tijd, ook al is de rest in de tegenwoordige tijd. Dit kun je zien in het eerste voorbeeld van dit hoofdstuk. Nog even een voorbeeldje met dialoog:

"Denkt u dat ze het redt?" vraagt Tara gespannen aan de ambulance broeder.
De man gaat onverstoord verder met zijn werk, maar doet zijn best om de geschrokken tiener gerust te stellen: "Het is nog te vroeg om te zeggen. We waren er gelukkig vrij snel bij. Je deed er goed aan om meteen het alarmnummer te bellen."
Tara stapt achter hem de ambulance in. "Ze is alles wat ik nog heb. Ik heb verder geen familie. Geen ooms, tantes, oma's of opa's. Ze moet het halen! Ze moet!"

En nog even in de verleden tijd:

"Denkt u dat ze het redt?" vroeg Tara gespannen aan de ambulance broeder.
De man ging onverstoord verder met zijn werk, maar deed zijn best om de geschrokken tiener gerust te stellen: "Het is nog te vroeg om te zeggen. We waren er gelukkig vrij snel bij. Je deed er goed aan om meteen het alarmnummer te bellen."
Tara stapte achter hem de ambulance in. "Ze is alles wat ik nog heb. Ik heb verder geen familie. Geen ooms, tantes, oma's of opa's. Ze moet het halen! Ze moet!"

Uiteindelijk blijft het kiezen van deze vorm onderhevig aan eigen voorkeur. Geen van beide is fout en beide methoden hebben voor- en nadelen. Uiteraard is het ook mogelijk om beide vormen tegelijk in hetzelfde boek te gebruiken. Zo kun je bijvoorbeeld het hele boek in de tegenwoordige tijd schrijven, maar flashbacks in de verleden tijd. Je kunt het ook gebruiken om twee hoofdpersonages die elkaar niet tegen komen, maar elkaar wel beïnvloeden te scheiden; bijvoorbeeld als hoofdpersonage 1 in de jaren 20 van de vorige eeuw leefde en hoofdpersonage 2 in de jaren twintig van deze eeuw.
Schrijven is en blijft weten welke regels je moet toepassen en wanneer je ze genadeloos moet doorbreken.

Tip: schrijf eens iets in een andere tijdsvorm dan je normaliter doet. Het is een goede vingeroefening en houdt je scherp. Je leert er waarschijnlijk ook wat van en wellicht blijkt zelfs dat je het prettiger vind schrijven dan je had gedacht!