Zoeken in deze blog

dinsdag 11 april 2017

Uitgebreide plotbeschrijving per personage

Vorige week heb ik een blog geplaatst over de sneeuwvlokmethode. Ik ben nog druk doende volgens deze methode (in een voor mij prettig werkende versie hiervan) het herschrijven van "De Heks van Komschrei" aan het voorbereiden. Ja, het is veel werk en ja, het is de inspanning meer dan waard.

Door het uitwerken van het plot vanuit het perspectief van zowel hoofdpersoon Floor en de antagonist (die ik niet ga benoemen op dit blog voor degene die het boek nog niet heeft gelezen) als ook voor Pien en Peet leidt tot bijzondere inzichten. Een aantal lijnen in mijn plot blijken nu verdere uitwerking nodig te hebben op punten waar ik eerst niet zag dat het nodig was. In de versie die op Wattpad staat, duiken Pien en Peet gewoon op en helpen Floor. In de nieuwe versie is dit toeval verwijderd en is zelfs de plek waar priester Maarten en de soldaten kamp opslaan geen toeval meer, maar planning aan de kant van Pien en Peet. Omdat Pien en Peet Floor pas kunnen helpen als het al te laat is, ontstaat er ook een nieuwe dimensie in hun relatie;
  • Hadden ze Floor niet kunnen redden voordat ze als heks geïdentificeerd was?
  • Neemt Floor ze kwalijk dat ze deze traumatische ervaring haar bespaard had kunnen worden of neemt ze het zichzelf kwalijk dat ze beter had moeten luisteren?
  • Hebben Pien en Peet wel genoeg hun best gedaan om dit gebeuren te voorkomen?
  • Wat voor gevolgen hebben bovenstaande vragen voor zowel het verwerkingsproces van Floor alsmede haar vertrouwensband met Pien en Peet?

Door het plot vanuit Pien (en ook Peet) uit te schrijven, ieder personage met haar eigen motivatie en onvermijdelijke lessen die geleerd moeten worden, krijgt ook de relatie tussen Floor en deze twee vrouwen meer diepgang en interactie. Karaktereigenschappen die altijd al aanwezig waren maar niet erg zichtbaar zullen nu veel duidelijker voor de lezer zijn en de onderlinge relaties veel dynamischer en realistisch. En, zoals ik al benoemde, kom je op deze manier achter de kleinere gaatjes in je plot die wellicht niemand is opgevallen, inclusief de schrijver zelf, maar eenmaal aangepast tot een beter kloppend en realistischer geheel leiden.

Ik zal dit systeem ook (in minder uitgebreide mate) toe gaan passen op secundaire personages zoals madam Boterbloem, de Gildemeester en de schout. Ik verwacht dat ook hier een aantal kleine problemen in de vorige versie naar boven komen drijven en die in het voorbereidende stadium al aangepakt en uitgewerkt kunnen worden. Al met al ziet het er steeds meer naar uit dat de nieuwe versie ook zeer zeker voor iedereen die het boek al eens gelezen heeft, weer een hele nieuwe ervaring gaat worden. En ik hoop natuurlijk dat iedereen straks nog enthousiaster over het eindresultaat zal zijn.

Ik wil nog wel iedereen die het bovenstaande systeem op zijn of haar eigen schrijfwerk wil toepassen waarschuwen; ga niet een stap te ver door het op al je personages toe te passen.Voor iedereen met weinig meer dan een bijrol zou ik dit niet doen. Die personages zijn te onbelangrijk voor zowel de lezer als het plot in het algemeen om onnodig tijd en moeite in te steken.

woensdag 5 april 2017

De sneeuwvlokmethode

Met het herschrijven van "De Heks van Komschrei" begin ik weer helemaal opnieuw. Destijds, toen ik de eerste versie op Wattpad aan het plaatsen was, begon ik gewoon met schrijven. Ik wist het eerste gedeelte van het plot en had een heel ander einde in mijn hoofd. Ik weet niet eens meer welk einde. Het was zo slecht dat ik het vergeten ben. Gelukkig maar.

Pas toen Floor in Waterpoort terecht kwam, ging het boek pas echt leven en kwam het tot bloei (voor mijn gevoel), hoewel ik toen al een groep vaste lezers had. Ik denk dat dit voornamelijk lag aan het feit dat Floor erg veel lezers erg aansprak. Dit moet in de herschreven versie beter. Ik wil elke nieuwe lezer vanaf de eerste paragraaf het boek in zuigen en niet loslaten tot de laatste regel. Ook wil ik niet eindigen met een heel ander boek; gezien de populariteit op Wattpad was het plot in de basis prima.

Ik ben dus druk doende het boek zoals ik het geschreven heb uit te werken alsof ik het nog niet geschreven heb. Ik ben inmiddels een fan van de sneeuwvlokmethode van Randy Ingermanson. Hier vindt je zijn originele artikel over deze methode en hier een goede vertaling. Ik doe dit om mijn al bestaande plot te verbeteren en te controleren op gaten die mij (en mijn lezers) nog niet opgevallen zijn. Dit is de eerste stap van het proces.

Het nadeel van schrijven en publiceren tegelijk is dat je aanpassingen aan je wereld of je plot in een later hoofdstuk betekenen dat je eerdere hoofdstukken moet aanpassen. Er zitten dus een paar flinke inconsistenties in "De Heks" die opgelost moeten worden. Ik denk dat de angst en haat tegenover heksen wel wast aangewakkerd mag worden. Hierdoor wordt het nog duidelijker dat Floor van gewoon meisje een volledige paria gaat en haar situatie en nieuwe leven wordt hierdoor nog minder aantrekkelijk en vooral meer uitzichtloos. Ook zal haar neiging het heks-zijn te verstoten groter worden en hiermee haar interne strijd.

Ik heb ook nog eens het voordeel dat ik per hoofdstuk op Wattpad commentaar heb van lezers. Natuurlijk geven de positieve reacties mij ook nuttige feedback, maar de kritische noot vaak nog meer. Zo was één van de opmerkingen bij hoofdstuk 1 "infodump", wat geheel terecht was. Dat moet dus in de nieuwe versie anders.

Vooral in de eerste hoofdstukken zie ik voldoende zaken die beter moeten en vooral ook kunnen. POV moet bij Floor liggen en daar blijven en niet naar secundaire personages verschuiven. Dit geeft de lezer het idee dat deze belangrijker zijn dan ooit mijn bedoeling was en verwachten ze later in het boek weer een rol te spelen, wat niet gebeurt. Dergelijke verwarring moet vermeden worden, dus ook hier moet aan gesleuteld worden. De hoofdstukken rondom Floors 'ontdekking', of eigenlijk het hoofdstuk erna, verdwijnt en zal vervangen worden met iets anders.

Ik denk dat ik, met name in de eerste hoofdstukken met Pien en Peet te weinig onderscheid maak tussen deze twee personages. Ook denk ik dat hun rol binnen hun plot, hun motivatie, drijfveren, doel en conflict beter uitgewerkt moeten worden, hetgeen twee (hopelijk) nog interessantere personages op gaat leveren. Ook de antagonist behoeft meer aandacht en diepgang. Hoe ik hem die kan geven zonder hem al veel vroeger bekend te maken aan de lezer weet ik nog niet, maar daar is nu juist die uitgebreide voorbereiding voor nodig.

Tenslotte heb ik nog de nodige twijfels bij de wereld van Floor. Baldavië ligt in een grotere wereld, waar zich nog veel meer boeken zich kunnen en zullen afspelen. Ik zit momenteel op zeker twintig boeken die ik in kort concept heb uitgewerkt. In "De Heks" zaten al verwijzingen naar andere landen verstopt, waar andere helden en heldinnen staan te trappelen om hun avonturen te beleven. Baldavië is slechts een eiland in deze wereld. Omdat de wereld van Floor nu nog echt een Middeleeuws-Europees fantasy wereldje is, is er weinig nieuws aan. De lezers hebben vast al veel boeken met werelden als deze gelezen. Aan de ene kant maakt dat het heel vertrouwd, aan de andere kant is het ook leuk om met een hele nieuwe wereld geconfronteerd te worden. Ik overweeg de wereld technologisch meer in de richting van de industriële revolutie te verplaatsen, met magie als belangrijke grondstof van veel technologische toepassingen. Het doorvoeren van een dergelijke aanpassing zal ook flinke invloed hebben op al die andere verhalen die zich nog op de planeet van Floor zullen gaan afspelen hebben.

Vandaar de poll rechtsboven op dit blog. Vergeet niet te stemmen en mij te laten weten wat jouw mening is. Je hebt nog maar een paar dagen!

maandag 3 april 2017

Verleden of tegenwoordige tijd

Er zijn twee tijdsvormen waar je in kunt schrijven; tegenwoordige tijd of verleden tijd.
De huidige trend onder schrijvers is de tegenwoordige tijd. Het heeft als voordeel dat alles zich meteen afspeelt en dat het lijkt alsof de schrijver ook nog niet weet hoe het verhaal gaat aflopen. Alles is mogelijk. Het leest veel spannender en de wijze van vertellen is veel meer opwindend dan de verleden tijd.
Tara loopt haastig naar huis. Het gevoel dat er iets mis is blijft door haar gedachten krioelen en laat haar maar niet los. Eigenlijk wil ze rennen, maar ze is bang dat ze voor gek staat als er niets aan de hand blijkt te zijn. Want waarom zou er iets zijn? Er was vanochtend nog niets met haar moeder aan de hand, dus waarom zou dat nu anders zijn? Ze grijpt naar de klink van de poort en loopt sneller de achtertuin in dan dat ze de deur opendoet. Stilletjes vloekend wrijft ze over haar pijnlijke schouder. Het had erger kunnen zijn; ze is ooit met haar neus tegen het hout aan gelopen. Ze beent door de achtertuin en stopt pal voor het raam. Het is een zonnige dag, dus door de weerspiegeling van het licht kan ze bijna niet naar binnen kijken. Ze houdt haar hand plat boven haar ogen en drukt haar neus tegen het achterraam. Eerst denkt ze niets waar te nemen, maar dan ziet ze het. Naast de schommelstoel van oma liggen twee voeten op de grond. Ernaast ligt een paar schoenen. Ze herkent ze meteen; het zijn die van haar moeder.
Het gebruik van de verleden tijd is ook prima. Het komt echter meer over alsof alles achteraf verteld wordt en de afloop dus al vastligt. De wijze van vertellen is door gebruik te maken van de verleden tijd veel passiever.
Tara liep haastig naar huis. Het gevoel dat er iets mis was bleef door haar gedachten krioelen en liet haar maar niet los. Eigenlijk wilde ze rennen, maar ze was bang dat ze voor gek zou staan als er niets aan de hand zou blijken te zijn. Want waarom zou er iets zijn? Er was vanochtend nog niets met haar moeder aan de hand, dus waarom zou dat nu anders zijn? Ze greep naar de klink van de poort en liep sneller de achtertuin in dan dat ze de deur opendeed. Stilletjes vloekend wreef ze over haar pijnlijke schouder. Het had erger kunnen zijn; ze was ooit met haar neus tegen het hout aan gelopen. Ze beende door de achtertuin en stopte pal voor het raam. Het was een zonnige dag, dus door de weerspiegeling van het licht kon ze bijna niet naar binnen kijken. Ze hield haar hand plat boven haar ogen en drukte haar neus tegen het achterraam. Eerst dacht ze niets waar te nemen, maar toen zag ze het. Naast de schommelstoel van oma lagen twee voeten op de grond. Ernaast lag een paar schoenen. Ze herkende ze meteen; het waren die van haar moeder.
Deze vertelvormen hebben enkel invloed op de (meeste) actie en gebeurtenissen van je verhaal. Je dialogen vallen hier nooit onder. Die blijven in de tijdsvorm die van toepassing is op het gesprek! En als je iets beschrijft wat in het verleden is gebeurd, dan gebruik je nog steeds de verleden tijd, ook al is de rest in de tegenwoordige tijd. Dit kun je zien in het eerste voorbeeld van dit hoofdstuk. Nog even een voorbeeldje met dialoog:
"Denkt u dat ze het redt?" vraagt Tara gespannen aan de ambulance broeder.
De man gaat onverstoord verder met zijn werk, maar doet zijn best om de geschrokken tiener gerust te stellen: "Het is nog te vroeg om te zeggen. We waren er gelukkig vrij snel bij. Je deed er goed aan om meteen het alarmnummer te bellen."
Tara stapt achter hem de ambulance in. "Ze is alles wat ik nog heb. Ik heb verder geen familie. Geen ooms, tantes, oma's of opa's. Ze moet het halen! Ze moet!"
En nog even in de verleden tijd:
"Denkt u dat ze het redt?" vroeg Tara gespannen aan de ambulance broeder.
De man ging onverstoord verder met zijn werk, maar deed zijn best om de geschrokken tiener gerust te stellen: "Het is nog te vroeg om te zeggen. We waren er gelukkig vrij snel bij. Je deed er goed aan om meteen het alarmnummer te bellen."
Tara stapte achter hem de ambulance in. "Ze is alles wat ik nog heb. Ik heb verder geen familie. Geen ooms, tantes, oma's of opa's. Ze moet het halen! Ze moet!"
Uiteindelijk blijft het kiezen van deze vorm onderhevig aan eigen voorkeur. Geen van beide is fout en beide methoden hebben voor- en nadelen. Uiteraard is het ook mogelijk om beide vormen tegelijk in hetzelfde boek te gebruiken. Zo kun je bijvoorbeeld het hele boek in de tegenwoordige tijd schrijven, maar flashbacks in de verleden tijd. Je kunt het ook gebruiken om twee hoofdpersonages die elkaar niet tegen komen, maar elkaar wel beïnvloeden te scheiden; bijvoorbeeld als hoofdpersonage 1 in de jaren 20 van de vorige eeuw leefde en hoofdpersonage 2 in de jaren twintig van deze eeuw.
Schrijven is en blijft weten welke regels je moet toepassen en wanneer je ze genadeloos moet doorbreken.

Tip: schrijf eens iets in een andere tijdsvorm dan je normaliter doet. Het is een goede vingeroefening en houdt je scherp. Je leert er waarschijnlijk ook wat van en wellicht blijkt zelfs dat je het prettiger vind schrijven dan je had gedacht!

donderdag 30 maart 2017

Life is what happens...

Life is what happens while you are making other plans...

Ik ben al druk doende met mijn nieuwe boek, de debuutroman die ik voor het einde van het jaar af wilde hebben. Geen Floor, geen Jayden en Emma... even iets nieuws. Mijn redenen heb ik al uitgestippeld in een eerder blog. Outline uitgewerkt, al behoorlijk op weg met worldbuilding, mindmaps van de twee hoofdpersonages gemaakt, first draft van het eerste hoofdstuk al geschreven... En toen tingelde mijn email.

Ik ben benaderd door de (nog redelijk nieuwe) website Sweek.
Sweek is een open platform dat iedereen – overal ter wereld – in staat stelt om verhalen te lezen, te schrijven en te delen. Gemakkelijk snel en helemaal gratis. Op Sweek kan je verhalen vinden van zowel opkomende schrijvers als gevestigde auteurs, in alle genres. We hebben een uitgelichte lijst waarbij het Sweek team Nederlandse verhalen uitkiest, maar bijvoorbeeld ook de 'populair' lijst gebaseerd op de interactie die je verhaal krijgt. Je kunt verhalen liken, volgen, delen en erop reageren. Als je een verhaal volgt krijg je notificaties als de schrijver een nieuw hoofdstuk heeft gepubliceerd. Als schrijver blijven de rechten van je verhaal trouwens geheel bij jezelf.
Sweek gaat effectief dus de concurrentie aan met gigant Wattpad, waar ik al jaren publiceer (en met succes). Wat er anders is aan Sweek, is dat ze ook auteurs de mogelijkheid bieden om het materiaal dat ze op Sweek zetten middels self-publishing aan de man te brengen, in e-book, paperback en hardcover. Dat is een dienst die Wattpad in ieder geval niet aanbiedt. Verder werken ze samen met uitgeverijen en gevestigde auteurs en laten we hopen dat Nederlandse uitgevers het platform gaan gebruiken om nieuw talent te ontdekken. Op Wattpad gebeurt dit al voor Noord-Amerika. Het is een Nederlandse start-up en nog redelijk pril, dus is het logisch dat ze momenteel hun uiterste best doen om zoveel mogelijk content van goede kwaliteit op hun site te krijgen. Hun succes valt en staat met het verkrijgen van zowel lezers als schrijvers. En als er niets te lezen is, dan blijven de lezers weg.

Dan kun je je wel voorstellen dat ik mij vereerd voel dat mij gevraagd is content bij te dragen aan de site. Ze vroegen specifiek om "De Heks van Komschrei". Shit.

Niet dat ik overtuigd ben dat "De Heks" niet goed is. In tegendeel; doorde vele leuke, enthousiaste reacties op Wattpad heb ik de conclusie wel moetentrekken dat het verhaal veel mensen aanspreekt, ook buiten de young-adults (hoewel deze doelgroep 50% van de lezers van Floor behelst). De pest is alleen dat ik het eerste boek van Floor niet in de huidige staat (als in: zoals die op Wattpad te vinden is) op Sweek of waar dan ook wil zetten. Ik publiceerde per voltooid hoofdstuk en dat betekende dat ik halverwege het boek een aantal zaken heb aangepast. Dit heeft wat continuïteitsproblemen en plotgaten opgeleverd. Daarom wil ik deze methode ook eigenlijk niet meer gebruiken voor nieuw materiaal; eerst afmaken, dan herzien, dan pas plaatsen.

Verder heb ik opgemerkt uit de vele comments dat de rol van priester Maarten in de eerste hoofdstukken dusdanig groot was, dat een aantal lezers hem als de antagonist later in het boek voorspelden. Dat hij dit helemaal niet was, was niet de schuld van mijn lezers, maar mijn schuld als verteller van het verhaal. Door zijn rol in de eerste hoofdstukken te verkleinen naar een bijrolletje en niet een heel hoofdstuk vanuit zijn perspectief te schrijven, hoop ik deze verwarring in de toekomst te voorkomen. Maar dat betekend ook dat ik hetgeen Floors ouders overkomt moet schrappen; Floor is als dat gebeurt bewusteloos en kan hier niets van mee krijgen. Maar Floor moet wel in een positie geplaatst worden dat op de een of andere manier contact zoeken met haar ouders geen optie is. Kortom; ik moet een hoop problemen in het eerste kwart van het boek aanpassen en wel zo dat hierin gestarte opzetjes naar latere boeken intact blijven (je hebt ze waarschijnlijk niet gezien, maar ze zijn er).

Ook overweeg ik het niveau van technologie in "De Heks" iets op te schroeven. Floor leeft in een wereld die wel heel erg veel lijkt op zoveel andere fantasy-verhalen; een soort Middeleeuws Europa. Ik wil mijzelf hier ook in onderscheiden en de wereld om het verhaal heen veranderen. Hoewel de impact op het plot zelf minimaal is, weet ik niet of de lezers dat wel leuk vinden. Hier heb ik dus een poll voor aangemaakt op dit blog dat je rechtsboven op deze pagina kunt vinden. Laat gerust je mening horen!

Daarbij begin ik het steeds prettiger te vinden om in tegenwoordige tijd te schrijven. De zinnen lopen lekkerder en ikzelf heb ik het idee dat de lezer nog meer in het verhaal zit. Verder zijn er nog wat andere technieken die ik beter onder de knie begin te krijgen wil gebruiken om het verhaal (of eigenlijk de vertelling hiervan) te verbeteren. Gelukkig ben ik redelijk tevreden over de tweede helft van het boek, in Waterpoort, waar ik niet erg veel aan hoef aan te passen qua verhaal.

Ik heb de mensen van Sweek aangegeven dat ik mij vereerd voel dat ze mij gevraagd hebben, maar dat ik het boek op punten moet aanpassen om het daar neer te zetten. Dat vonden ze niet erg. Ze hebben nooit exclusiviteit geëist, maar vooralsnog zet ik de herschreven versie alleen op Sweek en niet op Wattpad. Niet dat ik Wattpad de rug toe keer, maar "De Heks" staat daar al. En met het herschrijven komt "De Heks van Komschrei" een gigantische stap dichter bij daadwerkelijke publicatie. Of ik hiervoor van de diensten van Sweek/MyBestseller gebruik ga maken weet ik nog niet, maar dat is een beslissing die ik nog niet hoef te maken. Ik moet eerst een boek van ruim 130.000 woorden herzien. Daar ben ik wel de rest van het jaar zoet mee. Of ik nog tijd heb om ook aan mijn nieuwe boek te werken? Waarschijnlijk niet, maar ik kan het allicht proberen.

Ondertussen heb ik alvast een kort verhaal op Sweek gezet om in ieder geval alvast iets op de site te hebben. Ik ben benieuwd...

maandag 27 maart 2017

Worldbuilding

Twee weken geleden, in mijn drie blogs over research, heb ik al een paar aspecten van worldbuilding aangestipt. Worldbuilding is iets wat niet alleen nodig is voor verhalen die zich in een andere wereld (of realiteit) afspelen, maar binnen alle genres. Als je verhaal zich in de 'bekende' wereld afspeelt, kun je een deel van onderstaande stappen overslaan. Een verhaal dat zich in de wereld en realiteit afspeelt die we allemaal kennen vereist nog wel dat je hier zoveel mogelijk over leert en noteert. Research en worldbuilding gaan hand in hand en per genre is het verschillend hoeveel tijd en aandacht je in beide moet steken.

De belangrijkste reden om de nodige tijd in worldbuilding te steken is dezelfde als voor research; de wereld waar je personages in leven moet voor de lezer logisch en geloofwaardig zijn. Des te minder de omgeving van je personages op die van ons lijkt, des te meer tijd je eraan moet besteden. Leg zoveel mogelijk op een voor jou duidelijke manier vast en bedenk dat je niet elk detail in je verhaal hoeft te gebruiken. Sterker nog: je moet niet elk detail gebruiken. Teveel details met je lezer delen vertraagd je verhaal en dan wordt het al snel saai. Je wilt je wereld tot leven laten komen; niet je lezers vervelen (want dan haken ze af).

Bedenk onder andere de volgende punten, maar bedenkt dat dit slechts enkele tips zijn. Voeg punten toe naar eigen behoefte.
  • Politieke structuur
  • Volkeren en/of sociale klassen
  • Sociale structuur 
  • Wetten en regels
  • Geografie en natuur
  • Technologie
  • Wezens en dieren
  • Ligging van plaatsen ten opzichte van elkaar
Werk bovenstaande punten uitgebreid uit. Reizen je personages door het land (of landen)? Maak een kaart. Zorg dat de verhoudingen kloppen. Speelt het verhaal zich (deels) in een stad af? Maak hier ook een kaart van. Een ruimteschip wellicht? Maak een plattegrond. Maak eventueel schetsen van wezens of volkeren. Het hoeft niet goed te kunnen tekenen, het gaat erom dat het voor jou duidelijk is. Je hoeft deze aantekeningen en kaarten niet met je lezers te delen. Sterker nog; tenzij je kaart echt van een goede kwaliteit is, moet je niets met je lezers delen, alleen middels je beschrijvingen.

Bovenstaande is ook van belang voor de consistentie van je verhaal. Als je personages eerst vanuit de cockpit van hun ruimteschip naar links naar de machinekamer gaan en een paar hoofdstukken later naar rechts, gaat dat sommige lezers opvallen. Hierdoor trek je ze al vrij snel uit je verhaal. Dat zelfde geldt voor de ligging van straten en plaatsen. Leg vast hoe lang ze reizen en van waar naar waar. Een oplettende lezer kan tegen fouten aanlopen en als je jezelf kunt controleren aan de hand van je aantekeningen en kaarten, dan is de kans op een dergelijke fout al een stuk kleiner.

Vergeet ook niet dat worldbuilding, net als de meeste andere onderdelen van het schrijven leuk moet zijn. Je bent bezig met het creëren van je eigen wereld, waar jouw wetten en regels gelden. Geniet ervan en neem er de tijd voor. Je zult zien dat het je zal helpen je wereld echt tot leven te laten komen en het schrijven van een goed, kloppend en geloofwaardig verhaal beter en sneller gaat.

vrijdag 17 maart 2017

Research van je verhaal

Deze week plaats ik een drietal blogs over research. Maandag heb ik research bij historische fictie behandeld. Woensdag behandelde ik science fiction en fantasy en vandaag komt research in het algemeen aan bod.

woensdag 15 maart 2017

Research (science fiction & fantasy)

Deze week plaats ik een drietal blogs over research. Maandag heb ik research bij historische fictie behandeld. Vandaag behandel ik science fiction en fantasy en vrijdag research in het algemeen.